Nhận biết dấu hiệu trẻ thiếu sắt và kẽm có thể giúp bố mẹ chăm sóc trẻ kịp thời. Sắt và kẽm là hai khoáng chất quan trọng cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ em. Tuy nhiên, nhiều trẻ em ở Việt Nam đang thiếu hụt hai khoáng chất này do chế độ ăn uống không cân bằng và đa dạng. Việc thiếu sắt và kẽm có thể gây ra nhiều vấn đề cho trẻ, từ thể chất đến tinh thần. Vậy làm thế nào để nhận biết dấu hiệu trẻ thiếu sắt và kẽm? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.
1. Những dấu hiệu trẻ thiếu sắt và kẽm
Sắt là thành phần cấu tạo của hemoglobin trong hồng cầu, giúp vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan trong cơ thể. Sắt cũng có vai trò trong hệ miễn dịch, sự phát triển của não bộ và cơ bắp. Kẽm là khoáng chất có mặt trong nhiều enzyme, tham gia vào quá trình nhân bản ADN, tăng trưởng, miễn dịch và chống oxy hóa. Kẽm cũng có tác dụng bảo vệ da, tóc và móng.
Khi trẻ thiếu sắt và kẽm, cơ thể sẽ có những biểu hiện sau:
-
Da trẻ xanh xao, nhợt nhạt, đặc biệt ở lòng bàn tay, bàn chân, vành tai và mí mắt.
-
Lông, tóc, móng của trẻ khô, dễ gãy, xuất hiện vạch trắng hoặc khía ở móng.
-
Lưỡi trẻ nhợt, nhẵn, mất gai hoặc sưng đau.
-
Trẻ mệt mỏi, chậm chạp, hay buồn ngủ, ít tập trung, ít đùa nghịch, cáu gắt, chán ăn.
-
Giấc ngủ trẻ bị rối loạn, khó vào giấc hoặc hay tỉnh giấc giữa đêm.
-
Trẻ kém hấp thu dinh dưỡng, chậm tăng cân và chiều cao.
-
Trẻ hay bị mắc các bệnh về da như mẩn ngứa, dị ứng, viêm da, nấm da, hoặc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu hóa, tai mũi họng.
2. Trẻ thiếu sắt và kẽm có thể mắc các vấn đề gì?
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ thiếu sắt và kẽm có thể gặp các vấn đề sau:
- Thiếu máu do thiếu sắt, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, gây suy nhược cơ thể, hoa mắt, chóng mặt, khó thở, đau đầu, tim đập nhanh.
- Suy giảm thị lực, thính giác, khứu giác do thiếu kẽm, làm giảm chất lượng cuộc sống của trẻ.
- Loét miệng, lâu lành vết thương, nhiễm trùng do thiếu kẽm, làm giảm khả năng phòng thủ của cơ thể.
- Còi xương, chậm phát triển chiều cao do thiếu kẽm, làm ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển của xương khớp.
- Gia tăng nguy cơ bị vảy nến, mụn, rụng tóc do thiếu kẽm, làm tổn thương thẩm mỹ của trẻ.
- Suy giảm trí nhớ, sự thông minh, khả năng học tập và sáng tạo do thiếu sắt và kẽm, làm giảm tiềm năng phát triển của trẻ.
- Nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, xơ vữa động mạch, tự miễn do thiếu sắt và kẽm, làm tăng nguy cơ tử vong của trẻ.
➤ Xem thêm: Gợi Ý 6 Sản Phẩm Bổ Mắt Cho Bé Từ Nhật Và Mỹ
3. Những thực phẩm nên bổ sung khi có dấu hiệu trẻ thiếu sắt và kẽm
Để bổ sung sắt và kẽm cho trẻ, bố mẹ nên chú ý đến chế độ ăn uống của trẻ, bao gồm cả lượng và chất. Bé từ 6 tháng tuổi có thể tập ăn dặm. Mẹ có thể bổ sung các thực phẩm giàu sắt và kẽm thích hợp vào khẩu phần ăn của bé. Các thực phẩm giàu sắt và kẽm bao gồm:
Thịt đỏ, gan và nội tạng động vật
Đây là nguồn cung cấp sắt heme, dễ hấp thu hơn sắt không heme từ thực vật. Thịt đỏ cũng chứa nhiều protein, kẽm và vitamin B. Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều thịt đỏ, đặc biệt là thịt đã được chế biến sẵn, vì có thể gây hại cho tim mạch và ung thư.
Động vật có vỏ
Hàu, cua, sò, hến, là nguồn cung cấp kẽm tuyệt vời, cũng như sắt, protein và vitamin B12. Hàu còn chứa nhiều vitamin C, giúp tăng cường hấp thu sắt. Tuy nhiên, đối với những người đang mang thai, hãy đảm bảo ăn các loài động vật có vỏ khi đã được nấu chín hoàn toàn để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
Cây họ đậu
Đậu xanh, đậu lăng, đậu nành, là nguồn cung cấp sắt và kẽm từ thực vật, cũng như protein, chất xơ và folate. Tuy nhiên, chúng cũng chứa phytates, là chất chống dinh dưỡng gây ức chế sự hấp thu sắt và kẽm. Để giảm phytates, có thể ngâm, nấu hoặc lên men các loại đậu trước khi ăn.
Các loại hạt
Hạt bí ngô, hạt hướng dương, hạt điều, là nguồn cung cấp kẽm và sắt từ thực vật, cũng như chất béo, protein, magie…
Các loại rau xanh
Các loại rau xanh, như cải xanh, rau chân vịt, rau muống, là nguồn cung cấp sắt từ thực vật, cũng như vitamin C, beta-carotene và folate. Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt, đặc biệt là sắt không heme từ thực vật. Tuy nhiên, cũng cần chú ý đến việc rửa sạch rau trước khi ăn để tránh các chất bẩn và hóa chất.
Ngũ cốc nguyên hạt
Các loại ngũ cốc nguyên hạt, như yến mạch, gạo lứt, bắp, là nguồn cung cấp sắt và kẽm từ thực vật, cũng như chất xơ, protein, vitamin B và E. Các loại ngũ cốc nguyên hạt có thể ăn như một món ăn sáng hoặc trộn vào các món salad, xào, nấu.
Sữa và sản phẩm từ sữa
Các loại sữa và sản phẩm từ sữa, như sữa tươi, sữa chua, phô mai, là nguồn cung cấp kẽm và canxi, cũng như protein, vitamin A, D và B12. Các loại sữa và sản phẩm từ sữa có thể ăn như một món ăn nhẹ hoặc pha vào các món sinh tố, súp, nước sốt.
Thực phẩm chức năng bổ sung sắt và kẽm
Các thực phẩm chức năng bổ sung sắt và kẽm cho trẻ sơ sinh khá đa dạng. Khi có những dấu hiệu trẻ thiếu sắt và kẽm, mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung các loại thực phẩm chức năng bổ sung sắt, kẽm phù hợp cho bé.
Ngoài ra, bố mẹ cũng nên chú ý đến các yếu tố sau để tăng cường hấp thu sắt và kẽm cho trẻ:
- Kết hợp các thực phẩm giàu sắt và kẽm với các thực phẩm giàu vitamin C, như cam, chanh, dứa, bưởi, để tăng cường hấp thu sắt, đặc biệt là sắt không heme từ thực vật.
- Hạn chế ăn các thực phẩm chứa chất chống dinh dưỡng, như phytates, oxalates, tanin, canxi, trong cùng một bữa ăn với các thực phẩm giàu sắt và kẽm, vì chúng có thể ức chế sự hấp thu sắt và kẽm. Các thực phẩm chứa chất chống dinh dưỡng bao gồm: trà, cà phê, sô cô la, ngũ cốc nguyên hạt, rau chua, sữa và sản phẩm từ sữa.
- Uống đủ nước mỗi ngày, khoảng 1,5-2 lít, để giúp cơ thể thải độc, bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa, và duy trì sự cân bằng nước và khoáng chất trong cơ thể.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống theo độ tuổi, sở thích, nhu cầu và tình trạng sức khỏe của trẻ. Không ép trẻ ăn quá nhiều hoặc quá ít, mà nên tạo cho trẻ thói quen ăn uống đa dạng, cân bằng và hợp lý.
➤ Xem thêm: Bé 3 Tháng Chưa Ngóc Đầu Có Sao Không?
Đó là những thông tin về dấu hiệu trẻ thiếu sắt và kẽm, cũng như cách bổ sung sắt và kẽm cho trẻ. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức để chăm sóc sức khỏe và phát triển của trẻ.
